تاثیر مصرف موادمخدر بر مغز بسیار مُخرب است، بهعنوان نمونه اعتیاد به تریاک به تشدید افسردگی، اختلال در میل جنسی و اختلال خواب منجر میشود. مصرف حشیش و گل نیز باعث بروز توّهم، بیخوابی، اضطراب، حملات اضطرابی "پانیک" شده و در درازمدت "آتروفی مغزی" ایجاد میکند و به بیانگیزگی عمومی فرد میانجامد.
مصرف موارد مخدر میتواند تاثیرات مُخربی بر مغز گذاشته و باعث از دسترفتن حافظه، قدرت تصمیمگیری و اختلال حواس شود، ضمن اینکه مخدرهای سنتی و نیز صنعتی و شیمیایی نیز عوارض بسیاری برای سلامت بدن بهویژه سلامت مغز دارند.
در اینجا نظارت سه نفر از پزشکان متخصص رو در مصاحبه با ایرنا، خلاصه کردم و لطفا با دقت بخونید.
1- دکتر مرضیه رحیمی متخصص مغز و اعصاب:
اعتیاد به مواد مخدر از بسیاری جهات، هم در کوتاهمدت و هم در درازمدت، بر مغز تاثیر میگذارد.
بسیاری از مواد مخدر بخصوص مواد استنشاقی دارای اثرات سمی... هستند که میتوانند نورونها یا همان سلولهای عصبی مغز را بکشند و زمانی که این سلولها میمیرند، به احتمال زیاد دیگر دوباره احیا نمیشوند.
تاثیر موارد مخدر تنها روی مغز نیست بلکه تقریبا تمام اندامهای بدن را درگیر میکند برای نمونه مصرف طولانیمدت این مواد باعث بروز صدمات زیاد به کبد نیز می شود و نتایج مطالعات نشان میدهد که در میان مصرفکنندگان تریاک، سکتههای مغزی و قلبی، سرطانها و مرگ ناشی از بیماریهای گوارشی ۸۶ درصد افزایش دارد ولی با توجه به اهمیت مغز، پیامدهای جبران ناپذیر این عضو بیشتر است.
هرچند در اغلب موارد، تغییراتی که اعتیاد به مواد مخدر در مغز ایجاد میکند، میتواند دائمی نباشد، اما برخی از این تغییرات میتواند تا چندین سال دوام بیاورد. برای کسانی که مصرف مواد مخدرشان را قطع کردهاند و میکوشند بهبود یابند، این تغییرات درازمدت، اراده آنها برای پاک ماندن را سختتر می کند.
مصرفکنندگانی که مصرفشان را قطع کردهاند، مایلاند دوباره به مسیر قبلی خود بازگردند و ممکن است برخی از آنها حتی تا چندین مرتبه هم در این راه شکست بخورند و شروع به استفاده مجدد کنند.
بهبود اعتیاد، همیشه امکانپذیر است، توانبخشی کامل نیازمند تلاشی بزرگ از طرف خود شخص و دوستان و بستگان اوست، استفاده از دارو نیز بسیار موثر است و معتادان میتوانند به متخصصان مغز و اعصاب مراجعه و از داروهای موثر تجویزشده استفاده کنند تا به درمان کامل برسند اما نباید فراموش کرد که حل پدیده اعتیاد مشکلی است که فقط با زور و جُرمانگاری حل نمیشود بلکه باید از طریق راههای علمی با آن مواجه شد.
مسوولان فرهنگی باید با جدیت بیشتر نسبت به اطلاعرسانی در باره عوارض اعتیاد بر اندامها اقدام کنند و با نشر اطلاعات تاثیر سوء مصرف مواد مخدر بر اندامهای حیاتی مانند مغز، اقشار جامعه را در قبال این پدیده شوم آگاه سازند.
مواد مخدر بعد از مصرف وارد سیستم ارتباطی مغز شده و بهدلیل شباهت با انتقالدهندههای عصبی، جایگزین آنها میشوند و این جایگزینی در دریافت و پردازش اطلاعات اختلال ایجاد میکند.
شباهت ساختار شیمیایی مواد مخدر با انتقالدهندهها سبب میشود تا نورونهای مغزی آنها را بهعنوان انتقالدهنده شناسایی کنند و اجازه دهند تا وارد سلولهای عصبی شده و آنها را تحریک کنند.ورود این مواد باعث میشود تا مغز بطور طبیعی تولید انتقالدهندههای عصبی را کاهش دهد و برای انتقال پیامهای خود نیازمند وجود مواد مخدر باشد.
برخی مواد نیز نظیر مواد محّرک همچون آمفتامین و کوکائین باعث میشوند تا نورونهای مغزی به مقدار زیادی انتقالدهنده تولید کنند و میزان آنها از حالت طبیعی خارج کنند.در این وضعیت، پیامهای قویتری در مغز ایجاد شده و فعالیتهای ارتباطی آن نیز مختل خواهند شد، به همین دلیل است که پس از مصرف مواد حالاتی نظیر سرخوشی، لذت و شادی با شدت بسیار قویتری اتفاق میافتد.
مواد مخدر بر مراکز مهم تصمیمگیری مغز مانند 'کورتکس پری فرونتال' و 'استریاتوم ' اثر کرده و فرآیند تصمیم گیری در افراد معتاد را تحتتاثیر قرار میدهند.
هنگام درمان اعتیاد، علاوه بر توجه به درمان جنبههای فیزیکی و ظاهری اعتیاد، لازم است به اثرات مغزی آن مانند مختلشدن مسیرهای تصمیمگیری در افراد معتاد نیز توجه کرد زیرا برای ترک اعتیاد و بازگشت این افراد به زندگی عادی و قدم گذاشتن در مسیر خودباوری و موفقیت لازم است مراکز شناختی مغز مانند مراکز تصمیمگیری بهدرستی عمل کند و این لزوم پیگیری درمان زیر نظر پزشک متخصص را دوچندان میسازد.
2- دکتر جعفر مهوری متخصص مغز و اعصاب:
مواد مخدر به روشهای بسیار متنوعی بر مغز انسان تاثیر میگذارند به عنوان نمونه "اکستازی" که یک ماده مخدر شناخته میشود میتواند سلولهایی را که در پوسته مغز قرار دارند، از بین ببرد و فرایندهای تفکر را قطع کند. کوکائین، هروئین و دیگر مواد نیز مغز را به طریقی دیگر تغییر میدهند.
مشکلات مغز و اعصاب از جمله شایعترین عوارض مصرف مواد مخدر است، انواع مواد مخدر با تاثیرگذاشتن بر عملکرد مغز باعث بروز حالت نشئگی و لذت مقطعی میشوند و به همین دلیل مصرف طولانی مدت آنها، مشکلات اساسی در کارکرد مغز و اعصاب ایجاد میکند.
استفاده طولانیمدت از مواد مخدر، روانگردانها یا آرامبخشها باعث ایجاد تغییرات ماندگار در مغز شده و میتواند به بروز افسردگی یا توهم منجر شود به علاوه وابستگی عاطفی فرد معتاد به مصرف مواد مخدر بسیار شدید بوده و در مواردی ممکن است تا آخر عمر در وجود وی باقی بماند.
این تأثیرات مغزی تا جایی پیش میرود که فرد دچار وابستگی به مواد میشود و بدوناینکه ارادهای از خود داشته باشد به مصرف مواد مخدر ادامه میدهد و در نهایت این وابستگی سبب میشود تا در صورت مصرف نکردن مواد مخدر، عملکردهای مغزی او بطورکل مختل شود.
عوارض جانبی مصرف مواد مخدر بهتدریج باعث بروز مشکلات روانی میشود، بهعنوان مثال مصرف درازمدت مواد مخدر باعث کاهش میل و قوای جنسی و در نهایت بروز مشکلات روانی و حتی مشکلات خانوادگی و طلاق میشود.
حشیش در کسانی که دچار بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنیا هستند باعث تشدید علائم و عود بیماری و مواد محرکی مانند شیشه، کوکائین، قرصهای اِکس سبب بروز توهم، هذیان، بیخوابی، رفتارهای خطرناک، رفتارهای تهاجمی و پرخاشگری، بیقراری و بیخوابی میشوند و مصرف این مواد به تشدید علائم دوقطبی، اضطراب و اسکیزوفرنیا و عود سریع آن میانجامد.
مصرف مواد روانگردان باعث تشدید بیماریهای مغز و اعصاب میشود هرچند در مراحل اولیه مصرف مواد، فشار افکار بیمارگونه کمتر می شود ولی با معتاد شدن بیمار نهتنها این افکار و افسردگی کمتر از قبل نخواهد شد بلکه اعتیاد باعث عمیقتر شدن آنها می شود و در این حالت بیمار هنگامی به درمانگاه مراجعه میکند که هم از وجود بیماری اعصاب رنج میبرد و هم از ادامه اعتیاد خسته شده است.
3- دکتر آزاده مشایخی روانشناس:
افراد جامعه میبایست با آسیبهای ناشی از مصرف مواد مخدر آشنا شوند و اگر جوانی به هر دلیل بهسوی این مواد گرایش یافت، باید این موضوع بررسی و در باره آن چارهاندیشی شود.
بیماریهای اعصاب و روان ناشی اختلالاتی است که در تنظیم مواد شیمیایی مغز ایجاد میشود و بهتبع آن برخی از مسیرهای عصبی که مانند مدارهای الکتریکی عمل میکنند، کارایی خود را از دست میدهند و با مصرف دارو و انجام مشاوره بهویژه توام شدن درمان دارویی و غیردارویی سیستم اعصاب و مدارهای الکتریکی آن کار طبیعی خود را بدست میآورند و بدنبال آن بیمار احساس کاهش اضطراب، افسردگی، افکار مزاحم، کاهش توهم، بهبود خواب و اشتها را کسب میکند.
مصرف مواد مخدر اثرات مُخربی روی کارکرد مدارهایی الکتریکی مغز دارد. با مصرف مواد، بیمار بصورت موقت احساس خوبی بدست آورده و علائم بیماریهای اعصاب تخفیف می یابد ولی در درازمدت نهتنها بیماریش بهبود نیافته بلکه به بیماری دیگری به نام اعتیاد هم دچار میشود.
حدود ۶۰ درصد از بیماران معتاد به مواد مخدر دچار یکی از اختلالات مربوط به مغز و اعصاب هستند که شایعترین آن افسردگی است در صورتی که فرد فقط دچار بیماری اعصاب مانند افسردگی باشد میتواند با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک آن را در مدت یک و نیم تا سه ماه مهار کند ولی چنانچه افسردگی با اعتیاد توام شود در این صورت باید راهکار دوگانهای بکار گرفت زیرا بیمار با دو بیماری افسردگی و اعتیاد مواجه است.
در همین زمینه:
» مواد مخدر با بدن ما چه می کند؟
»کپسول گیاهی ترک اعتیاد، سوء استفاده ای کثیف از درماندگی معتادان